Fotograf ze Śląska na Biennale w Wenecji

Jednym z wydarzeń towarzyszących 55 Biennale Sztuki w Wenecji jest wystawa Personal Structures zorganizowana przez holenderską fundację Global Art Affairs. Ekspozycja prezentuje prace kilkudziesięciu artystów z różnych części świata, posługujących się rozmaitymi formami wypowiedzi, którzy w swoich działaniach poruszają zagadnienia czasu, bytu i przestrzeni. Wśród twórców zaproszonych do wystawy jest polski fotograf Grzegorz Klatka ze swoją pracą zatytułowaną By the way.

Klatka, absolwent Instytutu Fotografii Twórczej w Opawie w Czechach, przez dwa lata mieszkał w Pradze i pracował jako fotoreporter w lokalnych mediach. Część swojej pracy, w ramach której przemieszczał się samochodem po ulicach miasta, wykorzystał do stworzenia obszernego cyklu portretów praskiej społeczności. Przez trzynaście miesięcy fotografował kamerą zainstalowaną w specjalnie pod tym kątem przygotowanym pojeździe, postacie i sceny pojawiające się w kabinach aut za swoimi plecami. Tak powstał cykl dokumentalnych fotografii, pokazujących portrety osób, kierowców i pasażerów pojazdów uwięzionych w ruchu miejskim. Spośród osiemnastu tysięcy zdjęć wykonanych ponad trzem tysiącom kierowców, autor wybrał kilkadziesiąt portretów, jego zdaniem najbardziej reprezentatywnych.

Grzegorz Klatka w latach 1998-2003 był reporterem tygodnika „Polityka”. Fotoreportaże i reportaże publikował w Rzeczpospolitej, Gazecie Wyborczej, tygodnikach Ozon, Viva, Sontag Zeitung (Szwajcaria), Reflex (Czechy), Instinkt (Czechy), Courier Internationale (Francja), Tygodnik Powszechny, Tygodnik Elsevier (Holandia), w miesięczniku Zwierciadło, w kwartalniku Fotografia i in.

W latach 2008 – 2009 pracował jako fotoreporter lokalnego dziennika Pražský deník w Pradze.

Jest laureatem kilku nagród w konkursach fotografii m.in.: I, II i III nagrody w konkursie Polskiej Fotografii Prasowej (1998, 1999), II nagrody w Humanity Photo Awards (Pekin, Chiny 2007), wyróżnień w Gorzowskich Konfrontacjach Fotograficznych (1998, 2004), a także zdobywcą Grand Prix w Płockim Biennale Plakatu (2007).

Brał udział w kilkunastu indywidualnych oraz kilkudziesięciu zbiorowych wystawach i pokazach fotografii w Europie i w Azji.

Prowadzi zajęcia z historii fotografii w pomaturalnej szkole o profilu fotograficznym “Fotoedukacja” w Katowicach oraz autorskie warsztaty dla fotografów w Pradze w Czechach.

Cykl By the way, szerzej opisany poniżej, prezentowany był na kilku wystawach, pokazach i w publikacjach prasowych.

W 2009 roku seria portretów włączona została do ekspozycji zbiorowej pt.: New Life, New Document, (Nowe życie, Nowy Dokument), pokazującej współczesne trendy w fotografii dokumentalnej w Europie Środkowej. Wystawa była częścią 4 Biennale Sztuki w Pradze. W 2010 roku autor ze swoją pracą został zaproszony na festiwal fotografii KievFotoCom  w Kijowie, a rok później jego wystawa eksponowana była podczas Festiwalu Fotografii Młodych w Jarosławiu.

Cykl By the way prezentowany był także w postaci multimedialnej, m.in.: znalazł się w programie festiwalu fotografii Fotojatka 2012, odbywającego się w kinach Pragi, Brna i Czeskich Budziejowic.

W tym roku w zmienionej formie stanowi część obszernej wystawy Personal Structures, w ramach  której prezentowany będzie do 24 listopada br.

Udział w wystawie polskiego fotografa jest częścią projektu Silesia – Wenecja, który koordynuje Fundacja Akademia Mediów z Krakowa.  Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Halina Godecka

******************************

BY THE WAY

Wychowany w Polsce, w duchu wschodnioeuropejskiej gościnności, trafiłem do Czech, gdzie tę cechę obserwowałem stosunkowo rzadko. Z mojego punktu widzenia Czesi, pomimo swobody obyczajowej, znacznie szczelniej chronili dostępu do swoich domów, podczas gdy platformę do spotkań towarzyskich prawie całkowicie przenieśli na neutralny i wygodny grunt barów.

Różnica pomiędzy przestrzenią  publiczną i prywatną polega na tym, że mieszkańcy czy użytkownicy tej ostatniej nie są poddani weryfikacji szerszej grupy społecznej. Przyjmują postawy zgodne z ich nawykami, nawet jeśli byłyby one trudne do zaakceptowania przez szersze grono. Taki obraz ludzi jest prawdziwszy, aby go doświadczyć, niezbędne jest wytworzenie relacji , chyba, że obserwator nie ujawnia swojej obecności.

Przykładem przestrzeni intymnej, do której możemy mieć wgląd, zachowując dystans biernego obserwatora, jest samochód. Kabina pojazdu stanowi namiastkę domu, jest prywatnym terytorium w przestrzeni publicznej. Już w 1949 roku amerykański producent ogłosił, że “Ford jest pokojem gościnnym na kołach”. Od tego czasu niewiele się zmieniło, można tylko zapytać czy “pokój” nadal bywa tak gościnny jak chciał  tego Ford?

Samochód nie służy integracji społeczeństwa, raczej jego rozczłonkowaniu. Uniemożliwia wyczuwanie nastrojów społecznych poprzez mimowolne skanowanie twarzy w najbliższym otoczeniu. Kierowca dobrowolnie uwięziony w bańce ze szkła i stali ma wytłumioną percepcję, swój wzrok wykorzystuje do omijania przeszkód, nie do obserwowania rzeczywistości, od której jest szczelnie odizolowany. Nieme obrazy mijają go jak na ekranie monitora. W bańce ma własny świat dźwięków, zapachów, nawet własny mikroklimat. Przemierza odległości, nie wykonując praktycznie żadnych ruchów. Nie nawiązuje kontaktu z lokatorami innych baniek, choć jest ich całkiem sporo w okolicy. Nie łączą go z nimi żadne relacje. Jest częścią społeczności, ale jest sam.

Na trzynaście miesięcy przebudowałem swój pojazd w wielką, mobilną kamerę fotograficzną, z jej pomocą zaglądałem do wnętrza innych pojazdów. Zdjęcia wykonywałem przy okazji pracy, której częścią było przemieszczanie się po ulicach Pragi. Nie nawiązywałem relacji z moimi bohaterami, nie wymieniałem uprzejmości i nie pytałem ich o zgodę. 

Niektórych z nich znam wyłącznie ze zdjęć. Moja mobilna kamera dała mi możliwość niczym niezakłóconej obserwacji samotnego człowieka w jego prywatnej, intymnej przestrzeni.

Grzegorz Klatka

www.stu6x6.pl

Fundacja Akademia Mediów

Koordynator Projektu

www.famtv.pl

PERSONAL STRUCTURES

Wystawa “Personal Structures,” odbywająca się w ramach 55 Biennale Sztuki w Wenecji, prezentuje szerokie spektrum artystów pochodzących z różnych części świata, którzy odnoszą się w swojej twórczości do pojecia Czasu, Bytu i Przestrzeni. Kuratorami wystawy są Francesca Crudo, Sarah Gold, Carol Rolla i Valeria Romagnini.

Wystawa Personal Structures znajduje się w Palazzo Bembo, usytuowanym przy cieśninie Canal Grande nieopodal mostu Rialto. Każdy artysta prezentuje swoje najnowsze prace, pochodzące bezpośrednio z jego pracowni albo przygotowane specjalnie na potrzeby tej wystawy. Niektóre pomieszczenia w Palazzo Bembo w całości dedykowane są poszczególnym twórcom, podczas gdy w innych zobaczymy kombinację projektów różnych autorów. Ich zdecydowany przekaz nadaje każdej sali specyficzną atmosferę. Wystawa zawiera różnorodne formy wypowiedzi, takie jak: malarstwo, rzeźba, fotografia, wideo, instalacja świetlna czy performance.

Zaproszeni twórcy reprezentują różne kultury i pokolenia, toteż każdy z nich zinterpretował z innej perspektywy pojęcie Czasu, Bytu i Przestrzeni. Wystawa Personal Structures zachęca odbiorcę do wchodzenia w relacje z jego codziennym otoczeniem, ma na celu zwiększenie świadomości jego własnego Bytu w określonym Czasie i Przestrzeni. 

Do wystawy zostali zaproszeni następujący twórcy :

Chul Hyun Ahn (KOR), Yoshitaka Amano (JPN), Alice Anderson (GBR), Jan-Erik Andersson (FIN), Axel Anklam (DEU), Yifat Bezalel (ISR), Hans Bischoffshausen (AUT), Djawid Borower (DEU), Faiza Butt (PAK), Genia Chef (RUS), Chen Ping (CHN), Canal Cheong Jagerroos (FIN/MAC), Karlyn De Jongh (NLD), Scott Eady (NZL), Toshikatsu Endo (JPN), Carole Feuerman (USA), Cristiana Fioretti (ITA), Dale Frank (AUS), Chris Fraser (USA), Marc Fromm (DEU), Sally Gabori (AUS), Jakob Gasteiger (AUT), Darryn George (NZL), Selby Ginn (AUS), David Goldenberg (GBR), Gotthard Graubner (DEU), Kimberley Gundle (ZAF), Laura Gurton (USA), Patrick Hamilton (CHL), Anne Herzbluth (DEU), Per Hess (NOR), Hirofumi Isoya (JPN), Sam Jinks (AUS), Grzegorz Klatka (POL), Mehdi-Georges Lahlou (FRA), James Lavadour (USA), Helmut Lemke (DEU), Luce (LVA), Heinz Mack (DEU), Michele Manzini (ITA), Christopher Martin (USA), Herre Methorst (NLD), David Middlebrook (USA), Atelier Morales (CUB), Peter Simon Mühlhäußer (DEU), Hermann Nitsch (AUT), Yoko Ono (JPN), Roman Opałka (FRA), Otto Piene (DEU), Triny Prada (FRA), Qin Chong (CHN), Stefanus Rademeyer (ZAF), Nicola Rae (GBR), Arnulf Rainer (AUT), Bogdan Rata (ROU), Thomas Riess (AUT), Rene Rietmeyer (NLD), Yhonnie Scarce (AUS), Wilhelm Scherübl (AUT), Dmitry Shorin (RUS), Nitin Shroff (IND), The Icelandic Love Corporation (ISL), Monika Thiele (DEU), Michele Tombolini (ITA), Stefan Toth (CZE), Suh Jeong Min (KOR), VALIE EXPORT (AUT), Elena & Vitaliy Vasiliev (UKR), Ben Vautier (FRA), Raphael Vella (MLT), André Wagner (DEU), Xing Xin (CHN), Plamen Yordanov (BGR), Zhang Yu (CHN).   

Wystawa Personal Structures jest częścią międzynarodowego projektu, zainicjowanego w 2002 roku przez Holenderskiego artystę Rene Rietmeyer'a. Rietmeyer spostrzegł ogólnoświatową tendencję wśród różnych artystów do interpretowania problematyki Czasu, Bytu i Przestrzeni. Wskutek tej obserwacji narodziła się idea skonfrontowania tychże twórców we wspólnych wystawach, w publikacjach i na sympozjach.

Personal Structures jest wydarzeniem towarzyszącym 55th Biennale w Wenecji. Wystawę można oglądać od 1 czerwca do 24 listopada 2013. Organizatorem jest fundacja Global Art Affairs. W trakcie ekspozycji dostępny będzie 362 stronicowy katalog, jak również 432 stronicowe opracowanie na temat projektu Personal Structures, zawierające przemyślenia kilku wybranych twórców zaprezentowanych podczas wystawy.